Sunce zrači na Zemlju svakog sata energiju od 10 do 14 kWh, od čega se 1% do 2% pretvara u vetar
Поставио: Маја | Категорија: Некатегоризовано | Коментара: 0 | Датум: 24. април, 2009 |
Vetar je horizontalna komponenta strujanja vazduha prouzrokovana toplotnom razlikom, odnosno razlikom pritiska susednih područja. U osnovi, vetar pokreće Sunčevo zračenje. Procenjuje se da Sunce zrači na Zemlju svakog sata energiju od 10 do 14 kWh, od čega se 1% do 2% pretvara u vetar. Budući da se proces pokretanja vetra nikada ne zaustavlja, vetar je obnovljiv izvor energije. Globalna cirkulacija vazduha na zemaljskoj kugli uspostavlja se jer Sunce zagrejava ekvator više od ostalih delova. Topao vazduh nad ekvatorom diže se do visine od približno 10 km i kružno raspršuje pod uticajem Coriolisove sile (zbog rotacije Zemlje), a hladan vazduh popunjava nastale praznine, stvarajući na taj način stalne vetrove (pasate, monsune). Stalni vetrovi svojim duvanjem potstiču kruženje vode u okeanima i formiraju morske struje.
Osim globalne cirkulacije vazduha, važne su i opšte cirkulacije atmosfere kojima se izmenjuju velike vazdušne mase između polarnih, umerenih i suptropskih širina. Strujanje vazduha nad nekim područjem može biti uzrokovano:
• primarnom cirkulacijom, zbog globalne raspodele pritiska vazduha (karakteristično za četiri godišnja doba)
• pokretnim cirkulacijskim sistemima i anticiklonima koji uzrokuju lokalne vetrove različitih karakteristika, zavisno od konfiguracije terena, svojstava podloge i svojstava vazdušnih masa uključenih u strujanje
• cirkulacijama srednjih i lokalnih razmera koje nisu vidljive na sinoptičkim kartama, jer su uzrokovane razlikom pritiska nastalog zbog lokalnih karakteristika terena
Jačina i smer vetra procenjuju se vizuelno: jačina prema učinku vetra na predmete u prirodi (treperenje lišća, njihanje grana, pokretanje talasa na mirnoj vodi). Izražava se stepenima Beaufortove skale. Smer se određuje pomoću vetrulje (označava se stranom sveta odakle duva). Brzina vetra meri se anemometrom, a izražava se desetominutnim prosekom.
Brzina vetra je veličina koja redovno oscilira oko neke vrednosti u jedinici vremena, jer vetar ne duva stalnom jačinom nego na mahove. Razlike oscilacija određuje više parametara: sinoptička situacija, konfiguracija terena i prepreke. Brzina vetra najčešće se smanjuje tokom noći, jer su tada manje izražene temperaturne razlike. Noću su i ređe promene smera duvanja vetra. Turbulenciju (vrtloženje) vetra najčešće uzrokuju prepreke, koje smanjuju brzinu vetra u smeru duvanja vetra. Na promenu brzine vetra lokalno može znatno uticati konfiguracija terena. Poznate su pojave «tunelskog efekta». Pojava kada se brzina vetra povećava prolaskom kroz usek u planinskom masivu, jer je znatno sužena površina prolaza. Pojava «efekta vrha brda» nastaje kada se vetar komprimuje naletom na provetrinsku stranu brda, što rezultira uzlaznim skretanjem uz povećanje brzine.
Postavi pitanje ili komentar